Fractievoorzitters in de Flevolandse gemeenteraden geven het digitaal vergaderen tijdens de coronacrisis een rapportcijfer van gemiddeld 6,3. Dat blijkt uit een rondgang van Omroep Flevoland. Het gebrek aan direct contact ervaren de fractievoorzitters als het grootste nadeel van vergaderen vanuit huis.

Omroep Flevoland stelde de vragen omdat gemeenteraden sinds de uitbraak van corona in maart niet meer fysiek bij elkaar zijn geweest. Alleen een deel van de Almeerse raad heeft de afgelopen weken een paar keer op anderhalve meter afstand bij elkaar gezeten. Dat ging over de Floriade.

In de andere Flevolandse gemeenten zitten de raadsleden voor commissie- en raadsvergaderingen thuis achter de computer. Voor digitale raadsvergaderingen waarin rechtsgeldige besluiten worden genomen was in april eerst een wetswijziging nodig. Alle raadsleden praten en stemmen dan vanuit huis mee. Behalve in Dronten: daar is elke fractie in de vergadering door slechts één lid vertegenwoordigd. Hierdoor kunnen er geen rechtsgeldige besluiten worden genomen omdat er niet voldoende raadsleden kunnen stemmen.

Rapportcijfer 1 tot 9

Omroep Flevoland stelde als eerste vraag: welk rapportcijfer geeft u het digitaal vergaderen? Van de 59 benaderde fractievoorzitters reageerden er 34. Zij geven de huidige aanpak gemiddeld een 6,3.

Toon van Dijk (PVV / Almere) geeft met een 1 het laagste cijfer. Stadgenoot Martine van Bemmel (D66 / Almere) het hoogste: een 9. Net als Fred Grin (Forum voor Flevoland / Lelystad).

Willy-Anne van der Heijden (GroenLinks / Almere) geeft een 8, onder meer om een persoonlijke reden: "Digitaal vergaderen is voor mij een uitkomst, omdat ik tot een risicogroep behoor en binnen blijf."

Grootste voor- en nadelen

Vervolgens vroegen we: wat is het grootste voordeel en het grootste nadeel van digitaal vergaderen? Daarop antwoordden bijna alle politici dat ze het onderlinge contact in een raadszaal missen.

Zoals Meindert Bakker (ChristenUnie / Urk): "Het voordeel: je kan het thuis af en het vergaderen kan doorgang vinden in tijden van crisis. Nadeel: je ziet geen lichaamstaal, even schorsen voor overleg is lastiger en je mist toch het informele contact."

"Er is geen persoonlijk contact waardoor je veel (non- verbale) informatie mist. Voordeel is het ontbreken van reistijd", zegt Peter Duvekot (SP / Dronten).

Toon van Steen (Politiek Unie / Noordoostpolder) stelt: "Er is minder afstemming rond vergaderingen, de wandelgangen ontbreken. Geen fysiek aanwezig publiek. Insprekers staan meer op afstand dan in de normale kring. Voordeel is dat het ineens wel korter kan."

"Je mist de lichaamstaal en non-verbale communicatie. Voor simpele zaken prima voor zaken als Floriade niet", aldus Johan de Leeuw (AP/OPA Almere).

Paul Vermast (GroenLinks / Dronten): "Je ziet niet wat er gebeurt. In een raadzaal kan sfeer ontstaan, kun je aanvoelen wat andere fracties er van vinden en zie je ook de non-verbale interactie tussen mensen. Die valt digitaal groot deels weg. Ook de kleine informele contactjes met collega’s buiten de vergadering om, de beroemde wandelgangen, vallen weg. Dat is toch een groot deel van het informeel overleg. Dat maakt dat dingen minder soepel gaan."

Debat wordt anders

"Een voordeel is de snelheid van de debatten, er is geen ruimte voor onnodig gelijk halen", vindt Dennis Grimbergen (VVD / Lelystad).

Ashwin van Stormbroek (PVV / Lelystad) ziet voor- en nadelen: "Het grootste nadeel is dat een debat niet echt gevoerd kan worden. Ook zijn er geen spreektijden die gehandhaafd worden, terwijl dat fysiek wel het geval is. Een voordeel is dat het door het digitale vergaderen niet helemaal stil is komen te liggen."

Ook Yvonne van Bruggen (PvdA/GroenLinks Zeewolde) heeft een dubbel beeld: "Grootste nadeel is het missen van de dynamiek. Het discussiëren is wat lastiger, het interrumperen vraagt discipline. Voordelen: het verloopt zeer ordelijk in Zeewolde."

Specifiek in Dronten is het digitaal vergaderen met slechts een beperkt aantal raadsleden niet ideaal, stelt Remco de Maijer (VVD / Dronten): "We hebben wel een schriftelijke commissievergadering gehouden. Dat beviel niet echt goed omdat het debat niet onderling in 'real time' gevoerd kan worden. Daarna een raadsvergadering zonder quorum en 'one man, one vote' waardoor we voortgang op dossiers konden behouden maar geen normale vergadering hadden."

Techniek en digibeten soms een probleem

Volgens Ruud de Jonge (PvdA /Almere) is er nog een heel ander argument waarom digitaal vergaderen niet voor elk raadslid een uitkomst is: "Het grootste nadeel wordt veroorzaakt door collega-raadsleden die digitaal 'achter' lopen en gebruik maken van verouderde hard- en software. Daarmee wordt het proces vertraagd en beperkt tot de mogelijkheden van de minste deelnemers. Overigens heb ik respect voor de snelheid waarmee ook deze groep zich aanpast."

Techniek is wel vaker een probleem, merkt Siert Jan Lap (CDA / Dronten) op: "Bij een matige verbinding vallen delen van zinnen weg en is het verhaal van collega’s moeilijk te volgen."

Digitaal vergaderen is ook heel vermoeiend, ervaart Anja Keuter (Gemeentebelangen / Urk): "Het is moeilijk om je gedachten erbij te houden als je zelf niet aan het woord bent of het je onderwerp niet is. Normaal neem ik een paar uur voor aanvang van de vergadering vrij, douchen, opknappen, wat eten, stukken nog even lezen en ruim op tijd naar gemeentehuis. Dan ben ik honderd procent geconcentreerd op de vergadering. Nu denk ik vijf minuten voor de tijd: o ja ik heb zo vergadering!"

Toch staat daar volgens Hylke Hekkenberg (GroenLinks / Noordoostpolder) een groot voordeel tegenover: "Thuis is de koffie lekkerder."

Vooral Almere loopt achter

Als derde vroegen we fractievoorzitters: zijn er in uw gemeente zaken die door het wegvallen van de gewone raadsvergadering blijven liggen?

In Almere speelt dit meer dan elders, omdat Almere later digitaal is gaan vergaderen.

"De werkvoorraad is enorm opgelopen" zegt Toon van Dijk (PVV / Almere)."De achterstand is zeer groot. Digitaal vergaderen is traag, rommelig en inefficiënt."

"Doordat wij eerst maar één vergadering per politieke markt aankonden, is veel blijven liggen. We hebben nu meerdere sessies naast elkaar en dat zou de werkvoorraad sterk moeten doen verminderen", aldus Willy-Anne van der Heijden (GroenLinks / Almere). "Wat betreft zaken die geregeld hadden moeten zijn: er wordt wel in de gaten gehouden of er echt deadlines zijn voor onderwerpen. Die krijgen prioriteit."

Hasan Buyatui (NIDA / Almere): "De eerste besluitvorming na 5 maart was in Almere pas op dinsdag 19 mei tijdens een extra raadsvergadering. Reken je winst maar uit! Het gemis in Almere is echt de carrousselbespreking met vier onderwerpen parallel in vier verschillende zalen."

Meer to the point

Toch denkt Kees Ahles (Leefbaar Almere) dat digitaal vergaderen zo slecht nog niet is: "Het dwingt raadsleden ook om beter na te denken over hun communicatie. Die is vaak fysiek vrij langdradig en niet to the point. Video vergaderen is een goede leerschool, en vergt tijd om eraan te wennen."