Het ongecontroleerd ontgassen van binnenvaarttankers is een groot internationaal probleem.

Dit probleem is relatief groter in Nederland omdat hier de hoogste concentratie van olie- en chemietankers te vinden is van heel West-Europa. Het ontgassen van schepen is nodig voorafgaand aan het laden van de schepen; hierbij kunnen grote hoeveelheden zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) vrijkomen die schadelijk kunnen zijn voor de volksgezondheid, de waterkwaliteit, het klimaat en het milieu. De hoeveelheid benzeen en benzeenhoudende stoffen die vrijkomt bij het ontgassen van slechts één schip geladen met stoffen staat gelijk aan de maximaal toegestane uitstoot van een chemische fabriek in een jaar.
 
De provincies Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Zeeland hebben al in 2017 een verbod ingevoerd voor het ongecontroleerd ontgassen van benzeenhoudende stoffen vooruitlopend op een internationaal verbod; dit internationale verbod is tot de dag van vandaag niet tot stand gekomen. De verwachting is dat het internationale verbod eind 2024 of later in zal gaan en dan nog maar voor een beperkt aantal stoffen, zelfs minder dan het huidige provinciale verbod. De technische middelen zijn beschikbaar om een einde te maken aan alle ongecontroleerde emissies. De provincies vinden het daarom onaanvaardbaar om deze ongewenste praktijken voort te zetten en nog langer te wachten op een internationaal verbod.

Convenant varend ontgassen

De Provincie Flevoland doet samen met de andere provincies een oproep aan alle betrokken partijen om ongecontroleerd ontgassen op de kortst mogelijke termijn uit te bannen. Niet alleen voor de stoffen die al onder de provinciale verboden vallen, maar voor alle ZZS. Hierdoor worden personeel aan boord van schepen, laad- en losinstallaties in havengebieden en aanwonenden aan de grote rivieren, de vervoercorridors en de Natura 2000 gebieden niet langer blootgesteld aan deze onwenselijke emissies en kunnen negatieve effecten voor de volksgezondheid, de kwaliteit van de oppervlaktewateren, het klimaat en het milieu voortaan worden voorkomen.

Om dit mogelijk te maken is een gezamenlijke inspanning van rijksoverheid, bedrijfsleven en provincies noodzakelijk. De provincies willen concrete afspraken maken met de rijksoverheid en het bedrijfsleven, ieder vanuit eigen taken en bevoegdheden, over een versnelling van het terugdringen van de emissies, vooruitlopend op een internationaal verbod. In een gezamenlijk overeen te komen convenant worden verbindende afspraken gemaakt over het verder opbouwen van de benodigde basisinfrastructuur, inclusief locaties en vergunningen, bekostiging van ontgassingen en het meetbaar terugbrengen van de emissies, met als doel, zo snel als mogelijk, stoppen met ontgassen in Nederland.
 
De oproep en het voorstel voor een convenant wordt namens de samenwerkende provincies (IPO) overhandigd door gedeputeerde Smelik van Flevoland aan minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, tijdens een werkbezoek aan Flevokust Haven op woensdag 11 mei.

Quote gedeputeerde Cora Smelik van Flevoland

‘De afgelopen maanden heb ik veel gesprekken gevoerd met alle betrokkenen rond deze praktijk. Niemand heeft gezegd dat ze het eigenlijk wel een goed idee vinden dat dit gebeurt. Iedereen geeft aan dat ze zo snel mogelijk een verbod willen, zodat er eindelijk werk gemaakt kan worden van het gecontroleerd ontgassen. Het is dus tijd om door te pakken
 
Alleen een moreel appèl om te stoppen met ontgassen is niet voldoende: de overheid moet harde afspraken maken met het bedrijfsleven over het terugdringen van varend ontgassen’

Werkbezoek minister Harbers aan Flevokust haven

Onderdeel van de maatregelen die Flevoland treft om varend ontgassen te verminderen of tegen te gaan is een haalbaarheidsonderzoek naar een ontgassingsinstallatie in Flevoland. Op de lijn Amsterdam -Lelystad- Groningen Seaports zijn tot dusver geen ontgassingsinstallaties beschikbaar voor schepen die dat nodig hebben. Omdat Flevoland een ontgassingsverbod heeft moeten er ook mogelijkheden zijn om schepen op een gecontroleerde wijze te ontgassen.
 
Op 11 mei vindt een demonstratie plaats met een mobiele ontgassingsinstallatie bij CTU Flevokust Haven. De minister, leden van provinciale staten en wethouders van de gemeenten Noord Oost Polder en Lelystad en vertegenwoordigers van de binnenvaart en de dampverwerkende industrie kunnen dan kennis nemen van de nieuwste techniek om een tanker op gecontroleerde en veilige wijze te ontdoen van ladingdampen. De techniek hiervoor is ontwikkeld door GreenPoint Maritime Services, die de werking van de installatie zal demonstreren.
Bij gebruik van deze en gelijksoortige technieken kunnen 99% van de ladingdampen op een veilige manier worden verwijderd.

Samenwerking Flevoland handhaving en toezicht varend ontgassen

Het mogelijk maken van gecontroleerd ontgassen in de provincie en het versterken van het toezicht op ongecontroleerd ontgassen gaan hand in hand. De lokale toezichthouders zijn de ogen en oren van het toezicht, terwijl de Inspectie Leefomgeving en Rijkswaterstaat de handhaving vertegenwoordigen.
 
Deze maand vindt een workshop plaats met alle toezichthouders in de toezichtsketen om de samenwerking te versterken. Deelnemers zijn: de Inspectie Leefomgeving, Rijkswaterstaat, Binnenvaart Toezicht Regio’s Noord Oost en Amsterdam, Omgevingsdienst OFGV en natuurtoezichthouders uit de provincie. Later zullen ook de Landelijke Eenheid (politie te water) en het parket hierbij aansluiten. De provincie verwacht dat deze samenwerking een preventief effect zal hebben op ongeoorloofd ontgassen en dat overtredingen nu en bij de uitbreiding van de ontgassingsverboden beter aangepakt kunnen worden.