Het wetsvoorstel ‘Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen’ is dinsdag aangenomen in de Eerste Kamer. Deze wet moderniseert de regels om een nieuwe school in het basis- en voortgezet onderwijs op te richten. Er wordt beter gekeken of er voldoende belangstelling is voor een nieuwe school en of deze voldoende kwaliteit kan bieden.

“Onderwijsvrijheid is een van de belangrijkste verworvenheden van onze parlementaire democratie. Ouders kunnen zelf kiezen aan welke school ze hun kinderen toevertrouwen. Met deze nieuwe wet beschermen we die grondwettelijke vrijheid én maken het toekomstbestendig’’, zegt minister Arie Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. “Er komt meer ruimte om een school op te richten en we beoordelen vooraf al of het goede scholen zullen zijn. Want bij vrijheid hoort ook verantwoordelijkheid.”

Onderwijskwaliteit

Op dit moment beoordeelt de Inspectie van het Onderwijs de onderwijskwaliteit pas nadat de school van start is gegaan. Maar door de nieuwe wet toetst de inspectie de nieuwe school vóóraf aan verschillende voorwaarden, zoals de inrichting van de onderwijstijd, de inhoud van het onderwijs en de invulling van de wettelijke burgerschapsopdracht.

Nieuwe methode

Een nieuwe bijzondere school krijgt momenteel alleen bekostiging van de overheid als deze uitgaat van een ‘erkende richting’ (bijvoorbeeld rooms-katholiek of islamitisch) en via een prognose kan aantonen dat er genoeg potentiële leerlingen in de buurt wonen om de stichtingsnorm te kunnen halen. Volgens de nieuwe wet hoeven initiatiefnemers niet langer uit te gaan van een erkende richting en komt er een nieuwe methode waarmee de daadwerkelijke belangstelling van ouders wordt gemeten.

Belangstelling meten

Degene die een school wil oprichten stelt via ouderverklaringen vast hoeveel ouders behoefte hebben aan de nieuwe school. Op basis van die resultaten en demografische gegevens wordt een prognose voor de lange termijn gemaakt. In uitzonderlijke gevallen kan er ook een marktonderzoek worden uitgevoerd, bijvoorbeeld om belangstelling te meten voor een school in een nieuw te bouwen woonwijk.

In gesprek

De initiatiefnemers van een nieuwe school moeten voortaan ook de bestaande schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en de gemeente uitnodigen om in gesprek te gaan over hun plannen voor een nieuwe school. Dat kan er toe leiden dat een bestaande school de wensen van ouders en leerlingen inpast. Dan is de stichting van een nieuwe school niet nodig.

Beoogde bestuurders

De beoogde bestuurders van de nieuwe school moeten volgens deze wet een verklaring omtrent het gedrag kunnen overleggen. Ook mag een bestuur geen nieuwe school starten als ze in de vijf jaar voorafgaand aan de aanvraag om bekostiging een school heeft geleid die op basis van zeer zwakke kwaliteit is gesloten of een onherroepelijke aanwijzing van de minister heeft ontvangen.

Ingangsdatum

De nieuwe procedure voor de start van een nieuwe school zal naar verwachting vanaf volgend schooljaar ingaan. Concreet betekent dit dat initiatiefnemers vanaf 1 juni 2021 voor het eerst volgens de nieuwe procedure kunnen melden dat ze een school willen starten.