Het aantal aanbieders van de jeugdzorg in Flevoland is sinds het moment dat gemeenten verantwoordelijk werden voor de jeugdzorg, verzevenvoudigd. Dat blijkt uit onderzoek van het journalistencollectief Follow the Money (FTM) op basis van cijfers van de Kamer van Koophandel.

In 2014, een jaar voor de invoering van de Jeugdwet, waren 12 bedrijven betrokken bij de uitvoering van de jeugdzorg in Flevoland. Begin dit jaar waren dat er 93. Volgens de Kamer van Koophandel kunnen dit er wellicht nog meer zijn als goed gekeken wordt naar de definitie van jeugdzorg. Volgens het onderzoek van FTM gaat het om organisaties die in ieder geval 'jeugd' en 'zorg' in hun bedrijfsprofiel hebben staan. De afgelopen jaren is veel meer geld dan oorspronkelijk begroot vanuit de gemeenten naar jeugdzorg gegaan. De roep om meer geld vanuit het Rijk wordt steeds luider.

Negentig procent van de gemeenten in Nederland maakt voor de jeugdzorg gebruik van het zogeheten open house-model. Elke aanbieder die voldoet aan de voorwaarden en eisen die een gemeente stelt, krijgt een contract. De inwoner kan vervolgens uit dit brede assortiment kiezen.

Dat gemeenten de voorkeur gaven aan dit model, is niet verwonderlijk, stelt FTM. De Jeugdwet verplicht hen de cliënt centraal te stellen, en daarbij omarmen de meeste gemeenten het uitgangspunt van keuzevrijheid. Ook willen ze ruim baan geven aan kleine zorgaanbieders, die anders niet aan de bak komen. Juist van deze kleintjes verwachten de gemeenten innovatieve jeugdzorg. Maar het overzicht ging in de loop van de tijd verloren en de markt raakte versnipperd. Gemeenten hebben weinig grip op het aantal cliënten en de kosten die daarmee gepaard gaan.

In 2019 hadden de Nederlandse gemeenten in totaal een tekort van 1,6 tot 1,8 miljard euro op de jeugdzorg. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek dat op verzoek van het Rijk en gemeentekoepel VNG is uitgevoerd. Gemeenten geven aan meer geld nodig te hebben, omdat anders niet alle jongeren geholpen kunnen worden. Almere was één van de gemeenten die al snel na de invoering van de Jeugdwet een opnamestop invoerde. Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid moest destijds tekst en uitleg geven over de situatie in Almere.

De financiële situatie rondom de jeugdzorg is sindsdien niet verbeterd. Volgens een brief van burgemeester Franc Weerwind van Almere was de financiële situatie in 2020 onhoudbaar geworden. De gemeente moet jaarlijks ruim 10 miljoen euro bijleggen om de financiën rond te krijgen.